Pamukta Tuzak Yöntemi Araştırması

PAMUKTA ERKEN DÖNEMDE ZARARLI THRİPS TÜRLERİNE KARŞI KİTLE HALİNDE TUZAKLA YAKALAMA YÖNTEMİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA PROJESİ

Bornova Zirai Mücadele Enstitüsü (BZME) iş birliği ile Ocak 2017’de başlayan ve Aralık 2019’da tamamlanan projede amaç zirai ilaç kullanımını azaltacak alternatif yöntemlerin araştırılmasıdır.

Pamuk yetiştiriciliğinde erken dönemde zararlı olan thrips, mücadele yapılmadığında önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. Pamukta, erken dönem zararlılarına karşı yaklaşık 4 kimyasal ilaçlama yapıldığı öngörülmektedir. Bu nedenle, thripslere karşı biyoteknik yöntemlerden kitle halinde tuzakla yakalama metodu ile kimyasal kullanımının en aza indirilmesi ve doğal düşmanların etkinliğinin korunması dolayısıyla sürdürülebilir pamuk üretimine katkı sağlanması hedeflenmiştir. Ayrıca, bu yöntemin pamuk arazilerinde ilk kez denenecek olması da projeye ayrı bir önem kazandırmıştır. Bu amaçla, pamukta tarla koşullarında mavi yapışkan tuzaklar ile davranış kimyasalları olan kairomonlar birlikte kombine edilerek kullanılmış olup yöntemin uygulanabilirliği ve etkinliği araştırılmıştır. Yapılan anketlerle de Söke çiftçilerinin uyguladıkları mücadele yöntemlerinin belirlenmesi ve biyoteknik yöntemlerin çiftçiler açısından uygulanabilirliği konusunda fikir elde edilmesi amaçlanmıştır.

PROJE ADIMLARI

Anket Çalışması

Projede çiftçilerin thripslere karşı uyguladıkları mücadele yöntemleri ve biyoteknik yöntemleri uygulama eğilimleri de belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, Ege Bölgesi’nde Better Cotton üretimi yapan 120 pamuk çiftçisi ile anket çalışması yapılmıştır. Yapılan anket çalışması sonucunda, pamuk çiftçilerinin biyoteknik yöntemler hakkında bilgilerinin sınırlı olduğu, ancak kimyasal mücadelede karşılaştıkları sorunlar nedeniyle, yöntemin yaygınlaşması, kendilerinin bilgilendirilmeleri ve destekleme yapılması halinde biyoteknik yöntemleri kullanmaya hevesli oldukları tespit edilmiştir.

Genel Uygulamalar

Projede kullanılan pamuk tohumu hiçbir kimyasal ilaçlama yapılmadan kullanılmıştır. Deneme alanlarında, mavi yapışkan tuzak,üç kairomon (Ferotrip, Verbenone ve Lurem) ve bir kontrol alanı olacak şekilde parseller kurulmuştur. Zararlı sayımları ve tuzak değişimleri, pamuk çıkışı sonrası haftada 1 kez yapılmıştır. Ayrıca, her hafta toplanan mavi yapışkan tuzakların üzerindeki zararlıların sayımları ise laboratuvar ortamında yapılmıştır.

Deneme alanlarında, pamuk fide döneminde hiçbir kimyasal ilaçlama uygulanmamıştır. Konvansiyonel tarım alanlarında ise bu dönemde emici böceklere karşı yapılan tohum ilaçlamasının yanında, arazide thripslere karşı 2 kez kimyasal ilaç uygulanmıştır. Ayrıca, diğer erken dönem emicilere ise o yıl ki zararlı durumuna göre 2-6 arasında değişen sayıda kimyasal ilaçlama yapılmıştır.

2016

Ön hazırlık aşamaları tamamlanmıştır. Bu yöntem pamuk arazilerinde ilk kez denenecek olmasından dolayı, hem yöntemi belirlemek hem de uygulanabilir olup olmadığı tespit edilmek üzere Menemen’de bir arazide deneme kurulmuştur. Uygulanabilir olduğu tespit edilerek, projeye başlanılmıştır.

2017

Mavi yapışkan tuzaklarla birlikte, üç farklı kairomonun etkinliği denenmiştir. Bu kairomanlar, Ferothrip, Verbenone ve Lurem’dir. Pamuk ekimi 01.06.2017 tarihinde yapılmıştır. Yapılan sayım sonucunda, tek başına kullanılan mavi yapışkan tuzak etkili olmamıştır. En etkili yöntemin mavi yapışkan tuzak+ Lurem kombinasyonun olduğu ve etki yüzdesinin %88,89 olduğu tespit edilmişti.

2018

2017 yılında etkin bulunan mavi yapışkan tuzak+kairomon (Lurem) kullanılmıştır. Pamuk, 15. 05.2018 tarihinde ekilmiştir. Deneme arazisinde, herhangi bir ilaçlama yapılmamasına rağmen, sayımlarda thrips zararlısının Ekonomik Zarar Eşiğinin altında tutulduğu tespit edilmiştir. Yapılan sayım sonucunda, %68 etkili olduğu saptanmıştır. Ancak, olumsuz geçen iklim koşulları ve etkili yağışların çok olması nedeniyle kairomonun etki süresinin azalmış olacağı, etki yüzdesinin bu nedenle %68 olduğu düşünülerek, projenin 1 yıl daha uzatılmasına karar verilmiştir.

2019

Pamuk ekimi 12.05.2019 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Yapılan sayımlarda, mavi yapışkan tuzak+kaioromon (Lurem)’nin etkisinin %73 olduğu tespit edilmiştir. 2018 yılında olduğu gibi, yapılan arazi sayımlarında, thrips zararının Ekonomik Zarar Eşiğinin altında tutulduğu tespit edilmiştir.

SONUÇ

Mavi yapışkan tuzak+ Lurem kombinasyonunun kullanılması sonucu pamukta erken dönemde zararlı olan thrips türlerine karşı kimyasal mücadeleye gerek kalmamış, aynı zamanda erken emicilere karşı uygulanan tohum ilaçlaması da yapılmamıştır. Zararlı EZE’nin altında tutulurken, ilaçlama sayısı azaltılmış, buna bağlı olarak ilaçlama için harcanan mazot ve işçilik masrafı ve tarla trafiği de azalmıştır. Bununla birlikte, kairomunun yurdışında üretilmesinden dolayı maliyetinin, kimyasal ilaç maliyetlerinden yüksek olması çiftçilerin bu yöntemi kullanmasını zorlaştırmaktadır. Bu uygulamaların yaygınlaştırılabilmesi için bu projede kullanılan yapışkan tuzak ve ve feromonların yurt içinde üretilerek maliyetlerinin düşürülmesi veya bu yöntemlerin destekleme mekanizmalarına dahil edilmesi yaygınlaştırma için gereklidir.